Mikrobiota – mikroflora jelit i jej skład

 

Zapewne zdajesz sobie sprawę, że organizm człowieka zamieszkuje wiele różnych mikroorganizmów. Nie widać ich „gołym okiem”, ale specjalistyczne badania mikrobiologiczne są w stanie potwierdzić ich obecność. Liczne bakterie czy grzyby w odpowiednich proporcjach tworzą florę jelitową, którą współcześnie nazywa się mikrobiotą. Co to takiego, jaka jest jej rola i jak poprawić jej skład?

Nie bez przyczyny nasze powierzchowne jak i głębsze warstwy skóry, ślina czy błona śluzowa jamy ustnej i przewodu pokarmowego zawierają mikroorganizmy. Mają one do spełnienia pewne zadanie. Odpowiadają na sygnały docierające ze środowiska zewnętrznego i w razie potrzeby regulują swoją liczebność. Można powiedzieć, że to „mała armia obrońców”, nasza „pierwsza linia obrony”.

Czym jest mikrobiota?

Mikrobiota to wszystkie mikroorganizmy „zamieszkujące” organizm człowieka (nie tylko dziecka, również osoby dorosłej). Mowa o bakteriach, wirusach, grzybach. Największa część mikrobioty znajduje się w przewodzie pokarmowym (który ciągnie się od jamy ustnej aż do odbytu). Inne, dość podobne określenie: mikrobiom – oznacza geny należące do mikrobioty. Skład mikrobioty to wiele tysięcy gatunków różnych bakterii. Ilość genów tworzących mikrobiom to jeszcze większe ilości (jest ich około 3 milionów, a tym samym przekraczają one 150 razy liczbę genów człowieka).

Proces kształtowania się flory bakteryjnej jelit

Zdrowy ludzki płód rozwija się w środowisku wolnym od bakterii. Od pierwszych chwil życia, zaraz po narodzeniu noworodek styka się z ogromną liczbą różnych drobnoustrojów i zaczyna na nie reagować. Na początek spotyka te, które wchodzą w skład mikrobioty mamy. W miarę postępu porodu styczność z mikroorganizami pochwy oraz końcowego odcinka przewodu pokarmowego matki jest coraz większa i na tej podstawie ustala się flora jelit noworodka urodzonego drogami natury. U dzieci urodzonych cięciem cesarskim ta podstawa jest inna, bo noworodek styka się przede wszystkim ze skórą matki i omija mikrobiotę pochwy i jelit. W dalszej kolejności znaczenie w tworzeniu mikrobioty noworodka ma rodzaj karmienia czy leków podawanych noworodkowi zaraz po urodzeniu.

Światowa organizacja zdrowia (WHO) zaleca wyłączne karmienie piersią przez pierwszych 6 miesięcy życia dziecka i jego kontynuowanie do ukończenia przez dziecko 2 roku życia lub do samoodstawienia. To mleko mamy jest dla dziecka najbardziej optymalnym posiłkiem i powoduje ustalenie najbardziej optymalnego składu mikrobioty niemowlęcia.

Przewód pokarmowy w trakcie pierwszych tygodni życia dziecka nabywa coraz więcej umiejętności i co ważne błona śluzowa jelit staje się ekosystemem zasiedlonym przez znaczącą liczbę mikroorganizmów.

lekarz Dagmara Chmurzyńska-Rutkowska

To właśnie te drobnoustroje tworzą wspomnianą powyżej mikrobiotę.

W miarę jak człowiek dorasta, zmienia nawyki żywieniowe to zmienia się również skład mikroflory jelit (nie będzie ona przez całe życie identyczna). Najlepszym z możliwych sposobów na poprawę składu mikrobioty, wydaje się być odpowiednia i zbilansowana dieta, w której nie zabraknie ogórków kiszonych, kwasu z buraków czy kefiru. Warto pamiętać o tych produktach przy układaniu jadłospisu zarówno dla osoby dorosłej jak i dla dziecka.

 

Jak widzisz – mikrobiota to potężny i skomplikowany mechanizm, który spełnia w naszym organizmie bardzo ważną rolę. Badania nad jej właściwościami trwają nieustannie i z pewnością w przyszłości jeszcze nie raz o niej usłyszymy.

 

lekarz Dagmara Chmurzyńska-Rutkowska

ACI/475/06-2018

Data publikacji: 18.01.2019

---