Żywienie dzieci i niemowląt czyli prawidłowa dieta dla Twojego dziecka

 

Rola zdrowego brzuszka Twojego maluszka

Jako rodzic na pewno troszczysz się o swoje dziecko najlepiej jak potrafisz. Chcąc zapewnić witalność i dobre samopoczucie sobie i najbliższym warto zwrócić uwagę przede wszystkim na jakość i ilość spożywanych każdego dnia produktów. Urozmaicony jadłospis, wzbogacanie posiłków o naturalne źródła witamin i minerałów to podstawa równowagi naszego organizmu. Nieprawidłowa higiena żywienia, nadmiar produktów przetworzonych czy alergizujących przyczyniają się do nadmiernego obciążenia naszego przewodu pokarmowego, ale i w konsekwencji całego organizmu.

Programowanie zdrowego brzuszka

Żywienie mamy w okresie ciąży i karmienia piersią ma znaczenie dla późniejszych preferencji żywieniowych malucha. Jeżeli w czasie ciąży, podczas laktacji podstawą Twojej diety będą słodycze, fast foody, przetworzona żywność wówczas prawdopodobieństwo, że Twoje dziecko będzie miało w przyszłości skłonności do wybierania podobnych produktów jest naprawdę duże! Jak wiadomo taki model żywienia sprzyja otyłości. Nadmiar tkanki tłuszczowej może przyczyniać się do występowania wielu chorób. Warto „zaprogramować” swoje dziecko na zdrowie już od poczęcia wybierając w ciąży dietę urozmaiconą i bogatą w świeże, naturalne produkty duże ilości warzyw oraz zbóż z pełnego przemiału. Być może wyda Ci się to zaskakujące, ale dla prawidłowej pracy jelit niemowląt istotne znaczenie ma sposób i czas karmienia. Pokarm matki bogaty jest w szereg składników stymulujących odporność maluszka. Dieta w laktacji nie powinna zawierać niepotrzebnych ograniczeń. Do produkcji mleka pobierane są składniki z krwi, przenikać do niego będą więc te, które wcześniej trafiły do układu krążenia matki.

Żywienie niemowląt i małych dzieci

Najważniejsza zasada określa – to Ty decydujesz co i kiedy je Twoje Dziecko. Ono może wybrać, ile zje. Taki model ma zapobiec przekarmianiu tzn. nadmiernemu przeciążeniu przewodu pokarmowego malca. Dziecko powinno samo poczuć moment sytości i głodu. Zasada ta obowiązuje od momentu, kiedy niemowlę zaczyna jeść posiłki inne niż mleko matki czy modyfikowane. Jeżeli karmisz niemowlę piersią, według zaleceń przez pierwsze 6 miesięcy jego życia powinnaś robić to na „żądanie”. Po tym czasie można zacząć wprowadzać pokarmy inne niż mleko matki. W przypadku dzieci karmionych mieszanką dziecku można rozszerzać dietą po ukończeniu 4 miesięcy życia. Bardzo ważna jest kolejność wprowadzanych pokarmów. Jeżeli jako pierwsze wprowadzisz soczki, musy owocowe czy słodkie deserki prawdopodobnie Twoje dziecko uzna smak słodki za preferencyjny i niechętnie będzie jadło zupki jarzynowe i pokarmy bez cukru. Jak wiadomo, cukier i produkty w niego bogate zwiększają ryzyko infekcji, zaburzeń mikrobioty jelitowej, mogą zwiększyć ilość stolców, powodować wzdęcia, przerost grzybów z rodzaju Candida w układzie pokarmowym. Cukier jest niestety pożywką dla bakterii i to głównie tych „złych”. Również barwniki i konserwanty obecne m.in. w żelkach, kolorowych napojach, cukierkach mogą zaburzać pracę jelit i sprzyjać występowaniu wyżej wymienionym objawów. W żywieniu wszystkich dzieci należy zwrócić uwagę, aby produkty były świeże, jak najmniej przetworzone i urozmaicone. Różnorodność zapewni Twojemu dziecku dostęp do dużej ilości cennych dla organizmu składników. Postaw na sezonowość. Na wiosnę korzystaj z nowalijek, w lato ciesz się bogatą gamą truskawek, malin, porzeczek, pomidorów, ogórków, na jesieni podawaj dziecku śliwki, jabłka, ziemniaki, dynię i cukinię. W zimie nie bój się korzystać z mrożonek. Zbiór warzyw i owoców wykorzystywanych do mrożenia ma miejsce wtedy, gdy ich cena jest najniższa – czyli gdy dojrzewają w pełnym słońcu i maja najwięcej witamin.

Dbaj, aby w jego diecie dziecka nie zabrakło produktów będących źródłem pożytecznych kultur bakterii. Dobrym przykładem będzie fermentowany nabiał – jogurty naturalne, kefir czy maślanka. Już w 7 miesiącu życia zacznij dodawać nabiał do pokarmów, po 11 miesiącu możesz podawać go jako samodzielny posiłek np. z dodatkiem owoców czy kaszki ( przykładowo kaszy jaglanej). Dobrym źródłem korzystnych mikroorganizmów są także kiszona kapusta czy kiszone ogórki. Pożyteczne bakterie bytujące w brzuchu Twojego dziecka możesz też „dokarmić” stosując produkty zawierające fruktooligosacharydy, inulinę czy niektóre oligosacharydy. Znaleźć je można w cykorii, karczochach, bananach, mniszku lekarskim, pomidorach, porze, jęczmieniu, czosnku i cebuli.

Jak żywić dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym?

Główne zasady żywienia pozostają takie same. Stałe godziny posiłków, spożywanie produktów świeżych, jak najmniej przetworzonych, dieta urozmaicona bogata w składniki odżywcze.  Przedszkole i szkoła to momenty krytyczne dla brzuszka Twojego dziecka. Co prawda szkolne sklepiki zmuszone były diametralnie zmienić swój asortyment na korzyść tych prozdrowotnych produktów, jednak przekąski serwowane na przyjęciach urodzinowych dla dzieci czy podwieczorki w przedszkolach pozostawiają wiele do życzenia. Planuj pory i ilość posiłków dziecka. Jeżeli Twoje dziecko nie będzie miało zapewnionych zbilansowanych posiłków i przekąsek co 2-3 godziny, chętnie będzie sięgać po te dostępne pod ręką. Niestety nie zawsze odpowiednie dla organizmu, a Ty stracisz kontrolę nad tym co, kiedy i w jakich ilościach je Twoja pociecha. Ważne jest także, abyś w miarę możliwości była świadoma jadłospisów w przedszkolu/szkole Twojego dziecka. Zwracaj uwagę na ilość posiłków – jeżeli dziecko ma zapewniony obiad, nie podawaj już drugiego po powrocie do domu ( to naprawdę częsty błąd!). Dzieci powinny spożywać 4-5 posiłków w ciągu dnia ( 3 główne i 2 przekąski) można rozważyć dodatkową przekąskę, gdy dziecko uprawia pozaszkolną aktywność fizyczną. Przekarmianie stanowi poważne przeciążenie jelit, może spowodować bóle brzucha, problemy z zaśnięciem oraz ryzyko wielu chorób w wieku późniejszym. Istotna jest też jakość – jeżeli wiesz, że w przedszkolu na śniadanie są podane płatki z mlekiem, na obiad naleśniki z dżemem, a na kolację kisiel – masz już pewność, że ilość słodkich pokarmów w tym dniu została przekroczona. Podaj wówczas dziecku kolację na bazie warzyw, nabiału bez dodatku cukru, czy mięso z niewielkim dodatkiem węglowodanów złożonych (np. pełnoziarnistej bułeczki).

Co podawać dzieciom, które mają dodatkowe zajęcia fizyczne?

Jeżeli wiesz, że Twoje dziecko ma w planie trening, zadbaj o odpowiednie nawodnienie. Aby nadmiernie nie przeciążyć jego przewodu pokarmowego (np. zjedzeniem wielkiej pizzy przez wygłodniałego małego sportowca tuż po intensywnym treningu). Pilnuj, aby na 1-2h przed treningiem zjadł on pełnowartościowy posiłek. Przykładowo może to być kanapka z pełnoziarnistym chlebem z wędliną i pomidorem oraz kilka sztuk winogron lub inny ulubiony owoc. Po posiłku należy odczekać jakiś czas, zanim dziecko przystąpi do wysiłku, aby dać chwilę jelitom na odpowiednie strawienie. Po treningu warto natomiast uzupełnić straty i w ciągu 30 minut zjeść niewielką przekąskę zawierającą węglowodany proste np. domowy batonik wielozbożowy z dodatkiem suszonych owoców lub koktajl na bazie jogurtu naturalnego z owocami.

Jakie naturalne składniki pokarmowe są ważne dla prawidłowego funkcjonowania jelit?

Aby zapewnić odpowiednią stymulację jelit, a co za tym idzie także regularne wypróżnianie dieta Twojego Dziecka musi zawierać błonnik pokarmowy. Błonnik pełni w organizmie bardzo wiele funkcji. Dla jelit jest niemal ulubionym pokarmem. Część błonnika działa jak szczoteczka zmiatająca powierzchnie nabłonka jelit z resztek pokarmowych i szkodliwych substancji, ułatwia też wyżej wspomniane wypróżnianie. Pozostała frakcja błonnika jest rozpuszczalna w świetle jelita co czyni ją idealną pożywką dla komórek nabłonka jelitowego, reguluje poziom cukru we krwi. Nie podawaj dziecku błonnika wyizolowanego z żywności ze sklepów czy apteki. Łatwo przekroczyć zalecaną ilość, a nadmiar błonnika także nie jest korzystny dla naszego organizmu. Może sprzyjać rozwolnieniu, zaburzeniom wchłaniania składników odżywczych, a co za tym idzie ich niedoborom w organizmie. Wystarczy, że urozmaicisz dietę malca o suszone owoce, płatki owsiane, żytnie, otręby pszenne, kasze, pieczywo razowe, pestki dyni, słonecznika, siemię lniane, warzywa i owoce. Zamiast tradycyjnych placków na mące pszennej możesz zrobić placuszki z mąki gryczanej z dodatkiem suszonej żurawiny i miksowanego jabłka i banana zamiast cukru. Dodatek jogurtu naturalnego i masz przekąskę idealną dla brzuszka.

Pamiętaj, jelita Twojego dziecka warunkują jego dobre samopoczucie, bronią organizm przed infekcjami, są naprawdę ważne dla kondycji całego organizmu. Dbaj o ich stan od najmłodszych lat, urozmaicaj dietę, wyklucz produkty przetworzone i bogate w cukry proste. Naucz swojego malucha, że warzywa są nie tylko smaczne, ale i pełne witamin i minerałów i wzmocnią jego organizm. Nie bój się kupować kefirów i jogurtów naturalnych zamiast kolorowych, słodkich deserków przeznaczonych „rzekomo” dla dzieci. Zamiast słodkich płatków podawaj dziecku owsiankę z jabłkiem czy płatki jęczmienne z ulubionym owocem, aby zapewnić jelitom odpowiednią podaż ważnego błonnika pokarmowego. To wszystko wcale nie wymaga większego wysiłku, a na pewno zaprocentuje!

 

Mgr Aneta Jachnis, dietetyk

ACI/470/06-2019

Data publikacji: 28.08.2018

---