Jak dbać o jelita dziecka?

Okres ciąży i pierwsze miesiące życia dziecka to wyjątkowy czas. Najpierw przygotowujesz się do porodu, kompletujesz wyprawkę, zastanawiasz się jaki fotelik samochodowy wybrać, jakie łóżeczko. Poznajesz również zalecenia ekspertów zdrowia – w sprawie pielęgnacji, żywienia, badań przesiewowych. Dowiadujesz się o najbardziej optymalnych i najlepszych rozwiązaniach zdrowotnych dla Ciebie  i Twojego dziecka. Wśród tych wszystkich zaleceń jest również kwestia zadbania o jelita Twojego maluszka. Zacznijmy od początku.

Mikrobiota przed urodzeniem

Zdrowy ludzki płód rozwija się w środowisku wolnym od bakterii. Od pierwszych chwil życia, zaraz po narodzeniu noworodek jest narażony na wiele różnych drobnoustrojów. Niektóre z nich spotyka już „w drodze” na świat – przechodząc przez kanał rodny matki. Inne noworodki, urodzone drogą cięcia cesarskiego, „spotykają” odmienne antygeny (dziecko ma najpierw kontakt z bakteriami z otoczenia, a nie tymi, które kolonizują matkę).

Czas odpływania płynu owodniowego, ewentualne zakażenia dróg rodnych matki, okołoporodowe narażenie płodu na antybiotyki (np. u mam, które są nosicielkami paciorkowca) – wszystko to ma znaczenie w tworzeniu mikrobioty u nowonarodzonego dziecka. Mikrobiota to wszystkie mikroorganizmy „zamieszkujące” organizm (nie tylko dzieci, również osób dorosłych).

Badania pokazują, że w zależności od tego jaką drogą odbył się poród, to różna będzie mikrobiota danego noworodka[1]. Wyniki niektórych nowszych badań sugerują, że po 6 tygodniach życia dochodzi do wyrównania wspomnianych różnic, które powstają w zależności od drogi zakończenia ciąży[2].

Mikrobiota po przyjściu na świat

Kiedy dziecko już przychodzi na świat to zaczynacie się nawzajem poznawać. Początkowo pojawia się strach, zagubienie ale i niesamowite uczucie bliskości i bezwarunkowej miłości. Na samym wstępie uczycie się również karmienia piersią. Mleko matki jest najlepszym i najbezpieczniejszym pokarmem dla niemowlęcia. To jego skład jest najbardziej optymalny i najlepiej wpływa na rozwijający się układ odpornościowy, nerwowy i pokarmowy. Karmienie piersią programuje również metabolizm Twojego dziecka na przyszłość. Skład mikrobioty będzie się różnił również w zależności od sposobu karmienia niemowlaka (piersią czy mlekiem modyfikowanym).

Mleko matki ma bardzo złożony skład, który dodatkowo jest dość dynamiczny - podlega zmianom w czasie. Mleko modyfikowane próbuje naśladować skład mleka kobiecego, a mimo to różnice w obu produktach są dość duże (występują one nie tylko w procentowym udziale składników odżywczych ale i w ich wchłanianiu). Poza składnikami samego mleka, znaczenie w rozwoju mikrobioty ma również sposób jego podania. Dziecko karmione bezpośrednio z piersi ma kontakt z bakteriami znajdującymi się na skórze matki, na jej brodawkach. Dziecko karmione butelką kontaktuje się z patogenami które znajdują się na przeznaczonych do żywienia niemowląt smoczkach i butelkach.      

U wszystkich niemowląt – bez względu na sposób karmienia dominują bakterie Bifidobacterium sp, Bacteroides sp i Enterobacteria. Ale dzieci karmione wyłącznie mlekiem modyfikowanym mają bogatszy skład mikrobioty (bardziej zróżnicowana flora jelit), a w populacji niemowląt karmionych naturalnie flora bakteryjna jelit jest bardziej stabilna.

Mleko kobiece daje bardziej optymalny skład mikrobioty. Dlaczego? Taka flora bakteryjna ma lepsze funkcje metaboliczne i ochronne, które zaowocują zdrowiem dziecka w przyszłości.

lekarz Dagmara Chmurzyńska-Rutkowska

Nawet modyfikowanie składu mieszanek mlecznych nie daje tak pozytywnego wpływu na florę bakteryjną jelita niemowlęcia karmionego sztucznie. Dlatego niezwykle ważne jest promowanie karmienia naturalnego w tych pierwszych miesiącach życia dziecka, a w sytuacji gdy mama musi przerwać karmienie piersią, ważne jest by wybrać dla dziecka dostosowaną do wieku mieszankę mleczną.

Światowa organizacja zdrowia (WHO) zaleca wyłączne karmienie piersią przez pierwszych 6 miesięcy życia dziecka. W tym czasie nie ma konieczności podawania jakichkolwiek, różnych od mleka produktów. Stopniowe wprowadzanie pokarmów uzupełniających powinno mieć miejsce po ukończeniu przez dziecko pierwszego półrocza życia. Wszystkie nowe składniki, które decydujemy się wprowadzić do diety niemowlęcia powinny być starannie dobierane. Zwracamy uwagę na skład przygotowywanych dla niemowląt gotowych produktów, a decydując się na samodzielne gotowanie wybieramy produkty ekologiczne. W trakcie rozszerzania diety należy pamiętać by nie dosładzać i nie dosalać posiłków niemowlaka. Nie ma absolutnie żadnego powodu dla którego musielibyśmy to robić.

Dodatkowo, najbardziej optymalnie jest kontynuować karmienie piersią w czasie rozszerzania diety aż do ukończenia przez dziecko 2 roku życia (lub do samoodstawienia). Takie postępowanie jest najlepsze dla dziecka i zaowocuje również korzyściami zdrowotnymi w przyszłości. Im dziecko starsze tym różnice w składzie mikrobioty zacierają się coraz bardziej. U kilkuletnich dzieci nie są już tak widoczne.

Rodzaj karmienia w pierwszych miesiącach życia i jego wpływ na mikrobiotę to jeden z najważniejszych wyznaczników dobrego samopoczucia w kolejnych latach (również w wieku dorosłym). Warto o tym pamiętać.

 

---

[1] Maturation of the Infant Microbiome Community Structure and Function Across Multiple Body Sites and in Relation to Mode of Delivery; Derrick M. Chu, Jun Ma, Amanda L. Prince, Kathleen M. Antony, Maxim D. Seferovic and Kjersti M. Aagaard

[2] Effects of Cesarean delivery and formula supplementation on the intestinal microbiome of six-week old infants Juliette C. Madan, MD, MS,a,b,1 Anne G. Hoen, PhD,b,c,d,1,2 Sara N. Lundgren,c Shohreh F. Farzan, PhD,b,c Kathryn L. Cottingham, PhD,b,e Hilary G. Morrison, PhD,f Mitchell L. Sogin, PhD,f Hongzhe Li, PhD,g Jason H. Moore, PhD,d,h and Margaret R. Karagas, PhDb,c,i

 

 

lekarz Dagmara Chmurzyńska-Rutkowska

ACI/458/03-2018

Data publikacji: 28.07.2018

---