Jak uczyć dzieci stosowania nici dentystycznych

Patrząc prawdzie w oczy, trzeba powiedzieć, że o szczotkowaniu zębów pamiętamy wszyscy, ale ich nitkowanie to nasza pięta achillesowa. Posiadanie dziecka to idealny moment na przypomnienie sobie, że to też powinien być nawyk – dorosłych i dzieci. Zatem jak nitkować zęby? Jak całościowo dbać o higienę zębów u naszych pociech

 

Higiena zębów u dzieci – jak powinna wyglądać?

O zęby trzeba dbać tak naprawdę jeszcze zanim się pojawią. Jeśli w zakamarkach jamy ustnej zalegają resztki pokarmu i mnożą się w nich bakterie próchnicotwórcze, to nie ma szans, aby pojawiające się mleczaki były zdrowe. Ważne jest więc oczyszczanie błon śluzowych i wałów dziąsłowych już od pierwszych dni życia – minimum raz dziennie, najlepiej wieczorem. Można w tym celu wykorzystać gaziki nasączone letnią wodą, naparem rumianku albo płynem z ksylitolem. Istnieją też specjalne naparstki z mikforibry, którymi łatwiej manipulować w jamie ustnej dziecka.

Wraz z pojawieniem się pierwszego mleczaka wprowadzamy do użycia szczoteczkę i pastę, a procedurę mycia wykonujemy minimum dwa razy dziennie. Szczoteczka powinna być wykonana z tworzywa sztucznego z miękkim włosiem – manualna lub elektryczna. Zwróćmy też uwagę na należytą w paście zawartość 1000 ppm fluoru – do 6 roku życia. Łatwą techniką szczotkowania jest metoda Fonesa. Polega na wykonywaniu okrężnych ruchów szczoteczką na powierzchniach przedsionkowych zębów. Powierzchnie żujące myje się poziomymi ruchami szorowania, a językowe wymiatającymi. Od momentu wyrżnięcia pierwszego zęba trzonowego polecana jest metoda obrotowo-wymiatająca, w której włosie szczoteczki należy skierować dodziąsłowo pod kątem 45° do powierzchni zęba i wykonywać ruchy obrotowo-wymiatające od dziąsła w kierunku powierzchni żującej. Powierzchnie żujące oczyszczane są ruchami szorowania¹.

 

Nitkowanie zębów – czy mogą to robić dzieci

Nitkowanie przestrzeni międzyzębowych, podobnie jak czyszczenie języka, powinno stanowić nieodłączny element higieny jamy ustnej. Uważa się, że samo szczotkowanie usuwa jedynie 60% płytki nazębnej², ponieważ szczoteczki nie są w stanie dosięgnąć każdego zakamarka na styku zębów. A to właśnie tam gromadzi się najwięcej resztek, namnaża najwięcej bakterii i to tam najczęściej powstają ogniska próchnicy.

Lekarz Irena M. Wojtowicz

Trzeba jednak przyznać, że nitkowanie wymaga większej sprawności manualnej niż samo szczotkowanie. Z tego względu dopiero dzieci w wieku 8-10 lat są w stanie zacząć je przeprowadzać samodzielnie, najlepiej pod nadzorem rodzica. Nie oznacza to wcale, że dopiero wtedy rozpoczynamy nitkowanie. Wcześniej po prostu powinien to wykonywać rodzic i przyzwyczajać dziecko do takiej procedury. Dobrze jest zacząć już wówczas, gdy pojawią się dwa stykające się ze sobą ząbki.

Jak prawidłowo nitkować zęby?

Kwestia jak czyścić zęby nicią dentystyczną nierzadko wzbudza wątpliwości, szczególnie gdy krwawią dziąsła. Zwykle jest to wynikiem zbyt rzadkiego nitkowania i dziąsła po prostu nie są przyzwyczajone albo nieprawidłowej techniki. Aby tego uniknąć i efektywnie czyścić przestrzenie między zębami, trzeba się zastosować do poniższych zasad:

• Oderwij ok. 40-50 cm nici.
• Nawiń nić na palce środkowe albo wskazujące obu rąk.
• Między palcami pozostaw około 4 cm mocno napiętej nici.
• Delikatnie przesuwaj nić między zębami – bez gwałtownych ruchów w pozycji góra-dół. Nitkuj zęby, układając z nici kształt litery „c” i pamiętaj, aby nić zawsze przylegała do powierzchni zęba (nigdy nie wciskaj nici pionowo w dziąsło – przez to będzie krwawić).
• Jeśli dziecko uczy się nitkować, możesz przygotować węzełki na palce na zakończeniach nici – dzięki temu będzie łatwiej ją chwycić.

Jak z każdą czynnością manualną najważniejszy jest trening. Na początku ruchy mogą sprawiać wrażenie nieporadnych, a zęby nie będą najlepiej wyczyszczone (stąd niezbędna kontrola rodzica), ale z czasem proces przebiegnie sprawnie i będzie zajmował około 3 minuty.

W przypadku trudności można skorzystać z dodatkowego ułatwienia w postaci specjalnego uchwytu do nici dentystycznej. Pozwala utrzymać napiętą nić, a niektóre modele przesuwają zużyte jej fragmenty i nawijają świeże. Dobrze sprawdzą się też jednorazowe flossery dentystyczne, czyli nitki na uchwycie, którymi dużo łatwiej operować niż samą nicią. Takie pomoce warto rozważyć zwłaszcza w przypadku dzieci.

Szczególnie istotna jest higiena zębów przy aparatach ortodontycznych – z tego powodu stworzono specjalne nici dentystyczne z usztywnianymi końcówkami, które łatwiej przewijać między elementami aparatu. Niektóre z nich zawierają dodatkowo fragmenty „puszystej nici”, efektywniejszej w czyszczeniu szerszych przestrzeni międzyzębowych.

Higiena zębów – czy mycie i nitkowanie wystarczą?

Ważnym elementem higieny jamy ustnej jest również odpowiednia dieta wzmacniająca prawidłowy rozwój zębów. Nie powinno w niej zabraknąć produktów bogatych w witaminę D regulującą wchłanianie wapnia i fosforu, czyli składników budulcowych zębów i kości. Zwykły biały cukier lepiej zastępować ksylitolem, który nie ulega fermentacji pod wpływem zawartych w ślinie bakterii próchnicotwórczych, przez co nie prowadzi do powstania kwasów niszczących szkliwo. W celu zachowania prawidłowej mineralizacji zębów można też sięgnąć po dostępne na rynku środki zawierające w swoim składzie wspomniane wyżej składniki – witaminę D oraz ksylitol, a dodatkowo także korzystne, obecne w ślinie, bakterie Lactobacillus salivarius HM6 Paradens.

 

Bibliografia:

Kuźnik M., Zalecenia higieny jamy ustnej dla dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna dla Pacjentów, 1.07.2021.

Czy dziecko może nitkować zęby? http://www.zebymalegodziecka.pl/blog/326/czy_dziecko_moze_nitkowac_zeby.html

Mysłek A., Bucka K., Nić dentystyczna – jaki rodzaj wybrać i jak poprawnie jej używać?, 7.12.2020, https://atria.com.pl/blog/artykul/nic-dentystyczna-jak-uzywac-jaka-wybrac

 

¹M. Kuźnik, Zalecenia higieny jamy ustnej dla dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna dla Pacjentów, 1.07.2021

²Czy dziecko może nitkować zęby? http://www.zebymalegodziecka.pl/blog/326/czy_dziecko_moze_nitkowac_zeby.html

Lekarz Irena M. Wojtowicz

ACI-DEN/056/04-2021

Data publikacji: 01.01.1970

---