Zdrowe zęby u dzieci. Poznaj skuteczne sposoby

Piękny uśmiech i zdrowe zęby to jedna z najbardziej pożądanych cech. Już od wczesnego dzieciństwa powinniśmy przykładać się do prawidłowej higieny jamy ustnej oraz dostarczać organizmowi odpowiednią ilość witamin i makroelementów. Ma to fundamentalne znaczenie jeśli chcemy długo cieszyć się zdrowym uzębieniem. Jak dbać o zęby dzieci? Na co zwracać szczególną uwagę? Wyjaśniamy.

Dieta dla mocnych zębów

Mleczne zęby naszych pociech ze względu na szczególne cechy ich budowy, przejawiające się m.in. cienkim szkliwem oraz mniejszą mineralizacją tkanek zęba, są znacznie bardziej narażone na próchnicę. Z tego względu powinniśmy już od wczesnego dzieciństwa dbać o ich prawidłowy rozwój.

Kluczowe znaczenie dla twardości zębów ma witamina D. Odpowiada za przyswajanie wapnia i fosforu oraz mineralizację szkliwa. Co prawda, nasz organizm potrafi ją syntezować pod wpływem ekspozycji słonecznej, jednak w Polsce synteza skórna w sezonie jesiennym i zimowym jest nieefektywna. Warto zatem suplementować witaminę D oraz dostarczać ją wraz z pożywieniem np. w postaci tłustych ryb morskich. Niezwykle istotna jest również witamina C, która utrzymuje nasze dziąsła w dobrej kondycji. Wpływa na przyśpieszenie procesu gojenia się ran np. po ekstrakcji zęba oraz uelastycznia naczynia krwionośne. Najbogatsze w nią są: papryka, pomidory i kiszonki. Równie ważna jest witamina A, która wzmacnia dziąsła i skutecznie usuwa bakterie odpowiedzialne za próchnicę. Szukajmy jej w marchewce, czerwonej papryce i brzoskwiniach. Warto także wspomnieć o witaminach z grupy B. Ich niedobór może objawiać się pieczeniem i nadwrażliwością dziąseł. Znajdziemy je w natce pietruszki, brokułach i czerwonym mięsie.

Nie zapominajmy o makroelementach, które odgrywają niebagatelną rolę w walce o zdrowe zęby. Jednym z nich jest wapń nadający zębom odpowiednią twardość i wytrzymałość. Znajdziemy go w jogurcie, kefirze i twarogu. Fluor z kolei to istotny minerał budulcowy szkliwa i zębiny, dodatkowo zapobiega powstawaniu próchnicy. Jest niezwykle łatwo dostępny w diecie. Jego głównym źródłem jest woda, herbata i warzywa liściaste. Korzystny wpływ na stan naszego uzębienia wywiera dodatkowo cynk. Znajdziemy go w dyni, cebuli i czosnku.

Co ciekawe, zbawienny wpływ na zęby mają również chrupiące owoce i warzywa takie jak np. marchew, jabłko, gruszka. Pomagają oczyścić przestrzenie międzyzębowe z resztek pokarmowych i bakterii, które powodują kamień nazębny. W naturalny sposób wspomagają usuwanie osadu i płytki nazębnej.

Pamiętajmy, że najlepszym napojem dla zdrowia zębów dzieci jest woda niegazowana. Jeśli nasze pociechy nie lubią jej smaku, można podawać im do picia mleko, herbatę lub domowe soki. Przed zakupem gotowych napojów warto sprawdzić ich skład, gdyż często zawierają dużo więcej cukru niż nam się wydaje.

Zdrowie jamy ustnej u dzieci – na co trzeba uważać

Chyba każdy rodzic ma świadomość, że kontrolowanie ilości spożywanych przez dzieci słodyczy i słodkich napojów jest kluczowe dla zachowania ich zdrowia. Cukier w nich zawarty to najlepsza pożywka dla bakterii próchniczych. Słodzone soki najlepiej pić przez słomkę ograniczając w ten sposób ich kontakt ze szkliwem. Jeśli chcemy podać dzieciom cukierki, to warto skorzystać z ich zamienników słodzonych ksylitolem. Nie należy on do węglowodanów fermentujących, co oznacza, że bakterie próchnicotwórcze nie mogą go rozłożyć do kwasów niszczących szkliwo (w przeciwieństwie do znanych nam wielocukrów). Co więcej, wzmacnia powierzchnię zębów poprzez wspomaganie przyswajania wapnia. Spożywanie żywności lub napojów zawierających węglowodany niefermentujące zamiast węglowodanów fermentujących (np. fruktoza, laktoza) może zmniejszać demineralizację szkliwa, pod warunkiem, że taka żywność i napoje nie prowadzą do utraty tkanek twardych zębów. Dlatego tak ważne jest sprawdzanie składów produktów z ksylitolem pod względem sztucznych i niepotrzebnych dodatków. Cytrusy powinno się jeść z umiarem, ponieważ zawierają szkodliwe dla szkliwa kwasy. Niezwykle istotne jest również unikanie podjadania między posiłkami.

Podstawy pielęgnacji zębów

Odpowiednia higiena jamy ustnej jest niezaprzeczalnym numerem jeden w pielęgnacji zębów. Zaleca się ich szczotkowanie po każdym posiłku (min. 2x dziennie). Dodatkowo warto od najmłodszych lat nitkować przestrzenie międzyzębowe oraz czyścić język. To właśnie tam bakterie uwielbiają się gromadzić. Do około 8 roku życia to rodzic powinien myć dziecku zęby, ucząc jednocześnie poprawnej higieny jamy ustnej, ponieważ nie jest ono jeszcze w stanie samo dokładnie ich domyć. Do mycia zębów naszych pociech należy używać dedykowanych dla maluchów past do zębów z dopasowaną do ich wieku zawartością fluoru.

Nie zapominajmy również o tym, że zęby po kuracji antybiotykowej są znacznie bardziej narażone na próchnicę - dlatego po chorobie zalecana jest suplementacja probiotyków. Bakterie probiotyczne (np. jogurt lub preparaty z bakteriami Lactobacillus) regulują florę bakteryjną, również w jamie ustnej. Mogą być stosowane w zapobieganiu próchnicy zębów, dlatego warto o nich pamiętać także poza chorobą. Warunkiem koniecznym dla zdrowych zębów są również regularne kontrole stomatologiczne. Pierwsza wizyta powinna się odbyć po wyrośnięciu pierwszych zębów u dziecka.

 

Piśmiennictwo:
Haukioja A., Probiotics and Oral Health, Eur J Dent. 2010 Jul; 4(3): 348–355 (dostęp: 15.07.2021).
Janakiram C., Deepan Kumar C.V., Joseph J., Xylitol in preventing dental caries: A systematic review and meta-analyses, J Nat Sci Biol Med. 2017 Jan-Jun; 8(1): 16–21
DOI: https://dx.doi.org/10.4103%2F0976-9668.198344.
Klichowska- Palonka M., Bachanek T., Kliniczne możliwości stosowania probiotyków ze szczególnym uwzględnieniem ich działania w jamie ustnej – przegląd piśmiennictwa Clinical Efficacy of Probiotics and Their Action in Oral Cavity – Review, Dent. Med. probl. 2011, 48, 3, 431–435 ISSN 1644-387X (dostęp: 15.07.2021).
Plocieniak C.; tł. Sączek J., Kowalczyk M., Kłopoty z zębami, Warszawa: W.A.B., 1992.
Przygoda B., Witamina A, Samodzielna Pracownia Wartości Odżywczych Żywności Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie, 27.08.2012 (dostęp: 15.07.2021).
Przygoda B., Witamina C, Samodzielna Pracownia Wartości Odżywczych Żywności Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie, 27.08.2012 (dostęp: 15.07.2021).

Lek. Irena Wojtowicz

ACI-DEN/057/05-2021

Data publikacji: 25.03.2022

---